Sëmundja që po vret me shpejtësi shqiptarët, Ekspertët: Masa urgjente, do shkaktojë katastrofë

Popullsia e Shqipërisë, e përfshirë tashmë në procesin e plakjes dhe rënies së lindshmërisë, po përjeton edhe një barrë sëmundjesh në rritje. Diagnozat kardiovaskulare, tumorale dhe ato kronike e kanë renditur Shqipërinë vendin me barrën më të lartë të sëmundshmërisë në rajon për 2015, sipas të dhënave globale “health data”.

Prevalenca për të sëmurët me tumor është rritur nga viti 2002 në vitin 2014 me mbi 70%, teksa gjithnjë e më shumë po preken moshat e reja. Nëse në vitin 2002, për 10 mijë banorë u diagnostikuan 41 persona me sëmundje tumorale, në vitin 2014 të diagnostikuarit me këtë sëmundje ishin 73 persona (për 10 mijë banorë) pa përfshirë diagnozat e vëna nga qendrat ambulatore. Me mbi 60% janë rritur sëmundjet kardiovaskulare, teksa shihet rritje e sëmundshmërisë për të gjitha llojet e diagnozave, raporton Monitor.

Të dhënat nga portali global www.healthdata.org tregojnë se në fund të 2015-s, shqiptarët kishin barrën më të lartë të sëmundjeve në rajon, gjithashtu edhe vdekshmërinë më të lartë për çdo diagnozë. Shqipëria renditet në zonën e kuqe për vdekjet e parakohshme, të cilat ishin mbi parashikimet.

Vdekshmëria nga sëmundja ishemike e zemrës në Shqipëri është më e larta në rajonin e Europës Juglindore referuar Barrës Globale e Sëmundjeve, gjithashtu tumoret janë në rritje.

Doktor Petrit Mali, mjek pneumolog, thotë se për sëmundjet respiratore që janë shkaktari i tretë i vdekjeve në botë, por edhe në Shqipëri ka avancuar trajtimi, duke e rritur ndjeshëm jetëgjatësinë për të sëmurët e kësaj kategorie. Dy dekada më parë, sëmundjet e mushkërive shkaktonin vdekje të parakohshme në fillimet e moshës së tretë. Por diagnostikimi i hershëm dhe avancimi i trajtimit mjekësor bën sot që kjo kategori pacientësh të ketë jetëgjatësi shumë më të lartë.

Por situata shihet të jetë përkeqësuar në shtimin e rasteve të kancerit. Edmond Gashi, mjek në klinikën onkologjike në QSUT, pohon se vitet e fundit ka një shtim të rasteve tumorale sidomos në moshat e reja. Ato tipologji tumoresh që ishin karakteristikë e moshave të vjetra, kanë zbritur te moshat e reja. Femrat gjithnjë e më shumë po preken nga kanceri i gjirit dhe i uterusit, ndërsa meshkujt nga prostata.

Burimet në onkologjik pohojnë se rastet me kancer janë dhjetëfishuar vitet e fundit dhe statistikat nuk janë të sakta. Shumë persona operohen dhe diagnostikohen jashtë, ndërsa ka shumë raste nga Kosova që trajtohen në Shqipëri. Por, përpos numrit në rritje, mjekët janë të shqetësuar se po preket grup mosha e re 20-40 vjeç.

Ekspertët në Spitalin Onkologjik pohojnë se, ndotja e mjedisit dhe dieta ushqimore janë faktorë përgjegjës për kancerin në rritje. Ata pohojnë se rastet më të shumta janë në zonat e ndotura të vendit sidomos në qytetet industriale, si Elbasani, Fieri dhe zonat kufitare të vendit, sidomos ato me Kosovën, ku ka pasur ndotje në kohën e luftës.

Në vendin tonë, kanceri mund të mbahet në nivele të ulëta nëse rritet kontrolli mbi sigurinë ushqimore, të frenohet duhanpirja dhe të ulet ndotja në mjedis, rekomandojnë mjekët. Nëse këta faktorë rreziku nuk frenohen, mjekët pohojnë se vitet e mëvonshme do të jenë një katastrofë në përhapjen e sëmundjes. (Revista Monitor)

...............................................

GOOGLE TRANSLATE

...............................................

The Albanian population, already involved in the process of aging and declining fertility, is experiencing a growing burden of diseases. Cardiovascular diagnosis, tumor and chronic have ranked Albania the country with the highest burden of disease in the region in 2015, according to global "health data".

The prevalence of patients with tumor has grown from 2002 in 2014 to over 70%, as more and more younger people are affected. If in 2002, 10 thousand people 41 people were diagnosed with tumor disease, in 2014 the diagnostikuarit with this disease were 73 people (10 thousand inhabitants) excluding diagnoses made by outpatient centers. With over 60% increased cardiovascular diseases, increased morbidity as seen for all types of diagnoses, Monitor reports.

Data from global portal www.healthdata.org show that at the end of 2015, Albanians have the highest burden of disease in the region, as well as higher mortality for each diagnosis. Albania ranks in the red zone for premature deaths, which were above expectations.

Mortality from ischemic heart disease in Albania is the highest in the region of Southeast Europe referred to the Global Burden of Disease, also tumors are growing.

Petrit Mali doctor, pulmonologist doctor says that respiratory diseases are the third cause of death in the world, but also in Albania has advanced treatment, while increasing the life expectancy for patients in this category. Two decades ago, lung diseases causing premature death at the beginning of the third age. But early detection and treatment advancement of this day that this category of patients have the highest life expectancy.

But the situation seems to be deteriorating in the increased incidence of cancer. Edmond Gashi, a doctor at the clinic oncology at the University Hospital Center, says that in recent years there is an increase in the number of tumors, especially at younger ages. These types of tumors that were characteristic of old age, have come down to younger ages. More and more women are affected by breast cancer and uterus, while the men from the prostate.

Sources in oncology claim that cancer cases have increased tenfold in recent years and statistics are not accurate. Many people diagnosed operated and out, while there are many cases from Kosovo are treated in Albania. But, despite the growing number of doctors are worried about being hit new age group 20-40.

Hospital Oncology Experts claim that environmental pollution and food diets are the factors responsible for cancer growth. They claim that most cases are in the contaminated areas of the country especially in industrial cities, such as Elbasan, Fier and border areas of the country, especially those in Kosovo, where there was contamination in a time of war.

In our country, the cancer can be kept at low levels if increased control over food safety, to curb smoking and to reduce environmental pollution, the doctors recommend. If these risk factors are not suppressed, doctors claim that subsequent years will be a disaster in the spread of the disease. (Monitor Magazine)